Ostatni szczyt Unia Europejska-Chiny stanowił kluczowy moment w ich złożonych relacjach, podczas którego europejscy liderzy naciskali na przywrócenie równowagi w dynamice handlowej w obliczu narastającej globalnej niepewności. Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen podkreśliła, że jest to „punkt zwrotny”, w którym relacje muszą stać się „wzajemnie korzystne”, aby były trwałe. Dyskusje o wysoką stawkę miały na celu rozwiązanie głęboko zakorzenionych dysproporcji gospodarczych i rozbieżności geopolitycznych, w szczególności znacznego deficytu handlowego Europy z Pekinem.
- Szczyt UE-Chiny skupił się na rebalansowaniu handlu i rozwiązaniu kwestii geopolitycznych.
- Unia Europejska odnotowała z Chinami deficyt handlowy wynoszący około 300 miliardów euro w ubiegłym roku.
- UE wprowadziła cła na chińskie pojazdy elektryczne, co spotkało się z odwetem Chin w postaci ceł na produkty rolne i alkohol.
- Unia Europejska apeluje do Chin o wykorzystanie ich wpływu na Rosję w celu deeskalacji konfliktu w Ukrainie.
- Relacje UE-Chiny są kształtowane przez ostrożność Europy, by nie antagonizować Stanów Zjednoczonych, zwłaszcza pod przywództwem Donalda Trumpa.
- UE aktywnie dywersyfikuje swoje partnerstwa, szukając sojuszy poza Chinami i USA.
Nierównowaga handlowa i narastające napięcia gospodarcze
U podstaw dwustronnych tarć leży znacząca nierównowaga gospodarcza. W ubiegłym roku 27 państw członkowskich UE odnotowało deficyt handlowy z Chinami w wysokości około 300 miliardów euro, co odzwierciedla silne uzależnienie od Chin w zakresie krytycznych minerałów, niezbędnych dla różnych gałęzi przemysłu, w tym magnesów do produkcji samochodów i sprzętu AGD. To uzależnienie stało się szczególnie widoczne, gdy Chiny ograniczyły eksport minerałów w odpowiedzi na amerykańskie taryfy celne, co wpłynęło na europejskich producentów samochodów.
W odpowiedzi, UE wprowadziła cła na chińskie pojazdy elektryczne, dążąc do zrównoważenia ciężkich chińskich subsydiów dla motoryzacji i ochrony własnego, dynamicznie rozwijającego się sektora zielonych technologii. Środek ten jest kluczowy, biorąc pod uwagę obawy, że szybki wzrost chińskiego udziału w rynku mógłby zagrozić zdolności UE do produkcji własnych zielonych technologii i wpłynąć na miejsca pracy 2,5 miliona pracowników przemysłu motoryzacyjnego, a także na dodatkowe 10,3 miliona osób, których zatrudnienie pośrednio zależy od produkcji pojazdów elektrycznych. Chiny z kolei wszczęły dochodzenia w sprawie europejskich produktów wieprzowych i mlecznych oraz nałożyły cła na francuski koniak, sygnalizując szersze napięcia handlowe i krytykę nowych regulacji UE dotyczących sprzedaży sprzętu medycznego.
Wymiar geopolityczny i globalne wyzwania
Poza kwestiami handlowymi, problemy geopolityczne rzucają długi cień na szczyt. Europejscy liderzy, w tym przewodniczący Rady Europejskiej António Costa, ponowili swój długotrwały apel do Chin o wykorzystanie ich wpływu na Rosję w celu deeskalacji konfliktu w Ukrainie. Ten apel pojawia się w momencie, gdy UE zintensyfikowała sankcje wobec Rosji, w tym umieszczając chińskie firmy i dwa duże banki na liście podmiotów powiązanych z rosyjskim przemysłem wojennym – co ministerstwo handlu Chin stanowczo potępiło. Ponadto, oczekiwano podniesienia kwestii dotyczących chińskich cyberataków, szpiegostwa, ograniczeń w eksporcie minerałów ziem rzadkich oraz naruszeń praw człowieka w regionach takich jak Tybet, Hongkong i Xinjiang, co dodatkowo komplikuje dialog.
Wpływ Stanów Zjednoczonych na relacje UE-Chiny
Złożona dynamika relacji UE-Chiny jest również znacząco kształtowana przez Stany Zjednoczone. Analitycy obserwują, że Europa zachowuje ostrożność, aby uniknąć dalszego antagonizowania USA pod prezydenturą Donalda Trumpa poprzez zbyt bliskie związki z Chinami. Ta ostrożna kalibracja wynika częściowo z postrzegania przez Pekin skuteczności w radzeniu sobie z amerykańskimi cłami, co prowadzi do śmielszej postawy w negocjacjach z innymi mocarstwami zachodnimi. Jak zauważył Noah Barkin z Rhodium Group, bardziej asertywne taktyki Chin, postrzegane jako skuteczne wobec Waszyngtonu, zmniejszyły ich apetyt na ustępstwa wobec UE, zwłaszcza po rzekomym wycofaniu się prezydenta Trumpa z niektórych frontów handlowych.
Strategia dywersyfikacji partnerstw Unii Europejskiej
Poruszając się w tym złożonym globalnym krajobrazie, UE strategicznie dywersyfikuje swoje międzynarodowe zaangażowanie. Chociaż Chiny pozostają drugim co do wielkości partnerem handlowym UE, blok aktywnie poszukuje nowych sojuszy poza Pekinem i Waszyngtonem. Obejmuje to zawieranie paktów handlowych z krajami takimi jak Indonezja, zacieśnianie więzi z Japonią oraz przygotowywanie umów handlowych z krajami Ameryki Południowej i Meksykiem. Jak podkreśliła przewodnicząca von der Leyen podczas niedawnego szczytu UE-Japonia, takie partnerstwa są kluczowe w świecie, gdzie „rośnie instynkt protekcjonistyczny, słabości stają się bronią, a każde uzależnienie jest wykorzystywane”, umożliwiając partnerom o podobnych poglądach wzajemne wzmacnianie swojej stabilności i możliwości.
Michał posiada wykształcenie ekonomiczne oraz wieloletnie doświadczenie w branży finansowej. Jako ekspert od analiz rynkowych i polityki fiskalnej, z pasją opisuje zjawiska gospodarcze zarówno na poziomie lokalnym, jak i międzynarodowym. Jego artykuły cechuje dogłębna analiza oraz bezstronność, co sprawia, że jest cenionym autorytetem wśród czytelników serwisu.