Europejski krajobraz gospodarczy w pierwszym kwartale 2025 roku przedstawiał złożony obraz, charakteryzujący się znaczną rozbieżnością między zagregowanym wzrostem gospodarczym a kondycją finansową indywidualnych gospodarstw domowych. Podczas gdy realny Produkt Krajowy Brutto (PKB) na mieszkańca wzrósł w większości krajów europejskich, znaczna część ludności kontynentu doświadczyła spadku realnego dochodu rozporządzalnego gospodarstw domowych, sygnalizując utrzymującą się presję na poziom życia pomimo szerszej ekspansji gospodarczej.
Zrozumienie tych wskaźników ekonomicznych jest kluczowe dla oceny dobrobytu narodu. Realny PKB na mieszkańca odzwierciedla ogólny rozmiar i wzrost gospodarki, skorygowany o inflację i liczbę ludności, służąc jako kluczowy wskaźnik krajowej produkcji gospodarczej. Natomiast realny dochód rozporządzalny gospodarstw domowych na mieszkańca stanowi bardziej bezpośrednią miarę materialnej jakości życia ludzi, reprezentując całkowitą kwotę pieniędzy, którą gospodarstwa domowe mają do dyspozycji na wydatki lub oszczędności po opłaceniu podatków, składek na ubezpieczenia społeczne i uwzględnieniu inflacji. Dochód ten obejmuje wynagrodzenia, dochody z pracy na własnym rozrachunku, emerytury, świadczenia socjalne i zwroty z inwestycji.
Rozbieżne trendy w dochodach gospodarstw domowych w Europie
Dane za pierwszy kwartał 2025 roku pokazują, że dziesięć z szesnastu krajów europejskich, dla których dostępne były statystyki, odnotowało spadek realnego dochodu gospodarstw domowych na mieszkańca. Wśród największych gospodarek kontynentu, Wielka Brytania doświadczyła najostrzejszego spadku, o 1,3%. Niemcy również odnotowały spadek o 0,4%, co oznacza drugi z rzędu kwartalny spadek. Według ekspertów OECD, spadki te były w dużej mierze spowodowane „inflacją cen konsumpcyjnych erodującą nominalny wzrost dochodów”, co wskazuje, że rosnące koszty przewyższały wzrost zarobków.
Poza tymi głównymi gospodarkami, Portugalia odnotowała najbardziej znaczący ogólny spadek o 4,5%, głównie z powodu wzrostu należnych podatków po okresie dostosowań reżimu podatkowego. Austria, Grecja i Czechy również doświadczyły znaczących spadków odpowiednio o 2,1%, 1,9% i 1,5%. Nawet Hiszpania, znacząca gospodarka europejska, odnotowała niewielki spadek o 0,2%, podczas gdy kraje nordyckie, takie jak Szwecja i Finlandia, doświadczyły spadków odpowiednio o 1,3% i 0,4%.
Z drugiej strony, niektóre kraje zdołały wzmocnić dochody swoich gospodarstw domowych. Węgry przewodziły wzrostowi, odnotowując wzrost o 1,9%. Belgia odnotowała wzrost o 1,3%, a Dania i Włochy po 1%. Odbicie Włoch było szczególnie godne uwagi, kraj ten odrobił straty „po spadku w poprzednim kwartale, wspierany głównie przez wynagrodzenia pracowników i dochody netto z nieruchomości”, jak zauważyło OECD. Holandia i Francja również odnotowały skromniejsze wzrosty odpowiednio o 0,3% i 0,2%.
Wzrost PKB: Szersza ekspansja gospodarcza
W przeciwieństwie do trendów dochodów gospodarstw domowych, realny PKB na mieszkańca wykazał wzrost w 20 z 27 krajów europejskich w tym samym okresie. Unia Europejska odnotowała zbiorowy wzrost o 0,5%, podczas gdy obszar OECD zarejestrował wzrost o 0,1%. Irlandia odnotowała najbardziej znaczący wzrost o 7%, choć jej dane PKB są często pod wpływem znacznych inwestycji zagranicznych, co skłania ekonomistów do częstego używania Dochodu Narodowego Brutto (DNB) dla dokładniejszego odzwierciedlenia jej krajowej aktywności gospodarczej.
Inne kraje wykazujące solidny wzrost PKB na mieszkańca to Islandia (2%), Polska i Turcja (obie po 0,8%) oraz Czechy (0,7%). Większość pozostałych wzrostów mieściła się na poziomie 0,3% lub poniżej. Jednak nie wszystkie gospodarki się rozwijały; Dania i Luksemburg doświadczyły najostrzejszych spadków realnego PKB na mieszkańca, odpowiednio o 1,4% i 1,3%. Wśród pięciu największych gospodarek Europy, kwartalne zmiany PKB w I kwartale 2025 roku wahały się od 0,1% we Francji do 0,5% w Wielkiej Brytanii.
Ta podwójna narracja, wzrostu krajowej produkcji gospodarczej obok spadku siły nabywczej gospodarstw domowych, podkreśla bieżące wyzwania związane z zarządzaniem inflacją oraz wpływem polityki fiskalnej na dobrobyt konsumentów w całej Europie. Rozbieżność ta podkreśla znaczenie analizowania zarówno agregatów makroekonomicznych, jak i danych finansowych na poziomie gospodarstw domowych, aby uzyskać kompleksowe zrozumienie kondycji gospodarczej i jej konsekwencji dla obywateli.
Anna ukończyła studia na kierunku finanse i rachunkowość, co dało jej solidne podstawy do zrozumienia dynamicznych procesów rynkowych. Przez ponad dziesięć lat pracowała jako dziennikarka ekonomiczna, specjalizując się w analizach trendów gospodarczych oraz raportach o wynikach finansowych wiodących firm. Jej teksty cechuje przejrzystość i rzetelność, co pozwala czytelnikom łatwiej interpretować skomplikowane dane ekonomiczne.