USA: Sąd federalny blokuje cła prezydenta – co dalej z polityką handlową?

Ostatnia znacząca decyzja prawna podważyła jeden z filarów polityki handlowej USA, w szczególności kwestionując uprawnienia władzy wykonawczej do nakładania szerokich ceł. Sąd federalny zadał poważny cios strategii celnej administracji, orzekając, że prezydent przekroczył swoje uprawnienia ustawowe. Wyrok ten nie tylko nakazuje zaprzestanie pobierania wielu istniejących ceł, ale także ogranicza przyszłe próby wprowadzenia podobnych opłat, co skłoniło Biały Dom do szybkiego odwołania się i rodzi pytania o dalsze kroki administracji w jej agendzie gospodarczej.

Sądowa Porażka Polityki Celnej

Amerykański Sąd Handlu Międzynarodowego, z siedzibą na Manhattanie, orzekł, że poleganie prezydenta na Ustawie o Międzynarodowych Nadzwyczajnych Uprawnieniach Gospodarczych (IEEPA) w celu nałożenia szeroko zakrojonych ceł na różne narody było przekroczeniem uprawnień. Orzeczenie sądu nakazuje trwałe wstrzymanie znaczącej części tych ceł i zakazuje wszelkich późniejszych ich korekt. Decyzja daje administracji 10-dniowe okno na formalne zaprzestanie stosowania tych środków. W odpowiedzi administracja bezzwłocznie odwołała się od tej decyzji, sygnalizując zamiar zakwestionowania wyroku.

Analitycy z Goldman Sachs wskazali, że choć orzeczenie stanowi wyzwanie dla planów celnych administracji, może to być jedynie tymczasowa przeszkoda. Sugerują, że natychmiastowy wpływ na głównych partnerów handlowych USA może nie być tak drastyczny, jak sugeruje wyrok, przewidując, że administracja będzie badać alternatywne drogi prawne w celu utrzymania swojej polityki celnej.

Poszukiwanie Alternatywnych Mechanizmów Celnych

Decyzja sądu blokuje w szczególności 10% podstawową taryfę celną nałożoną na większość importowanych towarów, a także dodatkowe cła na kluczowych partnerów handlowych, takich jak Chiny, Kanada i Meksyk. Nie wpływa jednak na cła sektorowe, takie jak te już obowiązujące na stal, aluminium i niektóre importowane pojazdy samochodowe. Pomimo tej porażki, administracja posiada inne narzędzia ustawowe do wprowadzania opłat handlowych. Ekonomiści Goldman Sachs nakreślili kilka potencjalnych ścieżek:

Podstawa Prawna	Główne Cechy	Obecny Status/Konsekwencje
Sekcja 122 Ustawy o Handlu z 1974 r.	Pozwala na cła do 15%; nie wymaga formalnego śledztwa.	Może być szybkim zastępstwem dla zablokowanego 10% cła, ale trwa tylko do 150 dni bez działania Kongresu.
Sekcja 301 Ustawy o Handlu z 1974 r.	Umożliwia dochodzenie w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych, prowadzące do ceł.	Może być uruchomione wobec kluczowych partnerów handlowych, ale proces biurokratyczny ma trwać co najmniej kilka tygodni.
Sekcja 232 Ustawy o Ekspansji Handlowej z 1962 r.	Autoryzuje cła oparte na kwestiach bezpieczeństwa narodowego.	Już zastosowane do importu stali, aluminium i samochodów; może być rozszerzone na inne sektory.
	Sekcja 338 Ustawy o Handlu z 1930 r.	Zezwala na cła do 50% na import z krajów dyskryminujących handel USA.	Przepis ten nie był wcześniej wykorzystywany.

Perspektywa Interwencji Sądu Najwyższego

Eksperci prawni uważnie monitorują sytuację. James Ransdell, partner w kancelarii Cassidy Levy Kent, zauważył, że ta opinia sądu jest pierwszym merytorycznym orzeczeniem sądu federalnego, które bezpośrednio odnosi się do głównego zarzutu powodów. Opisał szybkość odwołania się administracji jako „bardzo nietypową”, sugerując pilne dążenie do przygotowania wniosku o nadzwyczajne wstrzymanie wykonania postanowienia.

Ransdell stwierdził również, że to „z pewnością jest możliwe”, że Sąd Najwyższy ostatecznie zajmie się tą sprawą. Biorąc pod uwagę ograniczony precedens prawny dotyczący tej konkretnej ustawy i podobnych działań prezydenckich, może istnieć wystarczające zainteresowanie, aby najwyższy sąd zajął się tą sprawą. To podniosłoby spór prawny na szczyt amerykańskiego systemu sądowniczego, potencjalnie ustanawiając znaczący precedens dla przyszłych uprawnień władzy wykonawczej w polityce handlowej.