W obliczu eskalacji napięć handlowych transatlantyckich Unia Europejska stoi przed kluczowym momentem, co prowokuje wezwania do bardziej asertywnej obrony jej interesów gospodarczych. Ostatnie wypowiedzi i działania Stanów Zjednoczonych nasiliły wewnątrz UE debatę na temat najskuteczniejszej strategii przeciwdziałania postrzeganemu przymusowi ekonomicznemu, ze szczególnym naciskiem na aktywację niedawno przyjętego instrumentu antyprzymusowego.
- Napięcia handlowe UE-USA nasilają się, w tym groźby nowych ceł USA do 30%.
- Obecne amerykańskie cła obejmują 50% na stal i aluminium oraz 25% na samochody z UE.
- Unia Europejska planuje środki odwetowe o łącznej wartości do 93 mld euro.
- Jean-Luc Demarty wzywa UE do aktywacji instrumentu antyprzymusowego.
- Przyjęty w 2023 r. instrument pozwala na szerokie sankcje wykraczające poza cła.
- Proponuje się uderzenie w amerykański sektor cyfrowy i finansowy.
Eskalacja tarć handlowych koncentruje się na groźbach prezydenta USA Donalda Trumpa dotyczących wprowadzenia znaczących 30-procentowych ceł na import z UE, jeśli nie zostanie zawarte nowe porozumienie. Groźby te następują po już obowiązujących amerykańskich cłach, w tym 50% na unijną stal i aluminium, 25% na samochody oraz 10% na inne importowane towary, nałożonych od połowy marca. UE odpowiedziała zaplanowanymi środkami odwetowymi, w tym zawieszoną listą o wartości 21 miliardów euro oraz oczekującą listą o wartości 72 miliardów euro, co potencjalnie daje łącznie 93 miliardy euro w cłach wzajemnych.
W obliczu tych wydarzeń Jean-Luc Demarty, były Dyrektor Generalny Dyrekcji Generalnej ds. Handlu Komisji Europejskiej (DG Trade), stanowczo opowiedział się za bardziej zdecydowaną postawą UE. Demarty określił podejście USA jako „wymuszenie”, twierdząc, że konwencjonalne negocjacje taryfowe raczej nie doprowadzą do zrównoważonego wyniku. Proponuje, aby oprócz zarysowanych ceł odwetowych UE aktywowała swój instrument antyprzymusowy. Sugeruje, że taki ruch zasygnalizowałby determinację UE do wykorzystania wszelkich dostępnych narzędzi przeciwko postrzeganym przymusowym strategiom handlowym.
Instrument Antyprzymusowy: Nowy Wymiar w Ochronie Handlowej
Instrument antyprzymusowy, przyjęty przez UE w 2023 roku, stanowi znaczącą zdolność eskalacji w arsenale obrony handlowej Unii. W przeciwieństwie do konwencjonalnych ceł, mechanizm ten pozwala UE, po formalnym stwierdzeniu przymusu ze strony kraju trzeciego, na ograniczanie udziału w przetargach publicznych, limitowanie licencji oraz nakładanie ograniczeń na handel usługami i prawa własności intelektualnej. Zdecydowane poparcie Demarty’ego dla tego rozwiązania kontrastuje z początkową oceną Przewodniczącej Komisji Ursuli von der Leyen, która stwierdziła, że sytuacja nie uzasadniała jeszcze jego użycia.
Dla Demarty’ego ograniczenia w ukierunkowaniu wyłącznie na towary w sporze handlowym wymagają strategicznego zwrotu w stronę usług. Argumentuje on, że skoro retorsje wyłącznie poprzez towary niosą ryzyko nieumyślnego zaszkodzenia UE poprzez wpływ na kluczowy import, środki celujące w amerykańskie sektory cyfrowe i finansowe są kluczowe dla zrównoważenia asymetrycznej dynamiki handlowej. Takie podejście, jak podkreśla, wymaga znacznej odwagi politycznej od przywódców UE, określając je jako „egzystencjalny moment polityczny” dla wiarygodności i przyszłej pozycji geopolitycznej Unii.
Strategiczne zastosowanie instrumentu antyprzymusowego, według Demarty’ego, wykracza poza bezpośredni spór ze Stanami Zjednoczonymi. Uważa on, że zademonstrowanie zdolności do użycia tak potężnych narzędzi odstraszyłoby podobne działania przymusowe ze strony innych globalnych potęg, takich jak Chiny. Chociaż uznaje koszty dla UE, argumentuje, że wpływ na Stany Zjednoczone byłby znacznie większy, potencjalnie zmuszając obecną administrację USA do ponownego rozważenia jej agresywnej postawy handlowej.
Michał posiada wykształcenie ekonomiczne oraz wieloletnie doświadczenie w branży finansowej. Jako ekspert od analiz rynkowych i polityki fiskalnej, z pasją opisuje zjawiska gospodarcze zarówno na poziomie lokalnym, jak i międzynarodowym. Jego artykuły cechuje dogłębna analiza oraz bezstronność, co sprawia, że jest cenionym autorytetem wśród czytelników serwisu.