Europejskie gospodarstwa domowe stoją w obliczu znaczącej zmiany gospodarczej w zakresie posiadania zwierząt domowych, ponieważ koszty usług weterynaryjnych gwałtownie wzrosły, konsekwentnie przewyższając ogólną inflację na całym kontynencie. To rosnące obciążenie finansowe zmienia dynamikę opieki nad zwierzętami, od trendów adopcyjnych po ewolucję strukturalną branży weterynaryjnej, tworząc złożone wyzwanie zarówno dla właścicieli zwierząt, jak i organizacji zajmujących się dobrostanem zwierząt.
Według zharmonizowanego indeksu cen konsumpcyjnych (HICP) Eurostatu, koszty opieki weterynaryjnej i usług pokrewnych wzrosły o ponad 30% w strefie euro i prawie 37% w całej Unii Europejskiej od 2015 roku. To przyspieszenie wydatków związanych ze zwierzętami domowymi znacznie przewyższa ogólną stopę inflacji w UE wynoszącą 30% w tym samym okresie, co podkreśla rosnące obciążenie finansowe dla właścicieli zwierząt.
Wpływ tych rosnących kosztów jest szczególnie dotkliwy w Europie Środkowo-Wschodniej. Dane ujawniają oszałamiający wzrost wydatków weterynaryjnych od 2015 roku, przy czym na Węgrzech odnotowano wzrost o 116%, a w Polsce o 85%. Słowacja i Bułgaria również odnotowały znaczne wzrosty, z kosztami odpowiednio o 84% i 64%, co odzwierciedla znaczące regionalne różnice w dostępności opieki nad zwierzętami.
Główną przyczyną tego wzrostu popytu i wynikających z niego podwyżek cen jest bezprecedensowy boom w posiadaniu zwierząt domowych, obserwowany w trakcie i bezpośrednio po pandemii COVID-19. Lokalne i zwiększony czas spędzany w domu skłoniły wiele osób do adopcji zwierząt w rekordowych liczbach. Europejska Federacja Przemysłu Zoologicznego (FEDIAF) szacuje, że 139 milionów, czyli 49% europejskich gospodarstw domowych, posiada obecnie zwierzę domowe, przy czym psy i koty pozostają najpopularniejszymi towarzyszami. Na przykład, samo Zjednoczone Królestwo ma około 11,7 miliona psów domowych, podczas gdy Niemcy przodują w posiadaniu kotów z 15,7 milionami tych zwierząt.
- Koszty usług weterynaryjnych znacząco przewyższają ogólną inflację w Europie, tworząc wyzwanie dla właścicieli i organizacji dobrostanu zwierząt.
- Od 2015 roku, wydatki weterynaryjne wzrosły o ponad 30% w strefie euro i prawie 37% w całej UE, podczas gdy ogólna inflacja w UE wyniosła 30%.
- Region Europy Środkowo-Wschodniej odnotował najbardziej drastyczne podwyżki kosztów weterynaryjnych, np. Węgry +116%, Polska +85%.
- Pandemia COVID-19 spowodowała bezprecedensowy wzrost liczby zwierząt domowych, obecnie posiadanych przez 49% europejskich gospodarstw domowych.
Korporatyzacja opieki weterynaryjnej
Jednocześnie, struktura samego sektora opieki weterynaryjnej ulega znaczącej transformacji. Badanie z 2024 roku opublikowane w czasopiśmie „Veterinary Sciences” podkreśla „korporatyzację opieki weterynaryjnej” jako kluczowy trend wpływający na usługi dla zwierząt towarzyszących w całej Europie. Badanie wskazuje na zauważalną zmianę z niezależnych klinik na praktyki należące do korporacji, gdzie 16% weterynarzy pracuje obecnie w środowiskach korporacyjnych, w porównaniu do 51% w klinikach niezależnych. Trend ten jest szczególnie wyraźny wśród młodszych specjalistów, gdzie 43% respondentów poniżej 35 roku życia i 57% poniżej 40 roku życia jest zatrudnionych przez podmioty korporacyjne, co sygnalizuje zmianę pokoleniową w zawodzie.
Chociaż korporatyzacja może oferować korzyści, takie jak bardziej ustrukturyzowane ścieżki kariery i korzyści skali, rodzi ona również poważne obawy. Badanie wskazuje na problemy takie jak rosnące ceny usług, zmniejszona autonomia dla poszczególnych weterynarzy oraz potencjalne zagrożenia dla konkurencji rynkowej. Obawy te już wywołały kontrolę ze strony organów regulacyjnych, w tym brytyjskiego Urzędu ds. Konkurencji i Rynków (CMA), który bada zmieniającą się dynamikę rynku.
Wzrost wskaźników porzuceń zwierząt domowych
Poważną konsekwencją tych zbieżnych czynników – gwałtownie rosnących kosztów i szybkiego wzrostu liczby zwierząt domowych w czasie pandemii – jest alarmujący wzrost wskaźników porzuceń zwierząt domowych w krajach europejskich. Na przykład Niemiecka Federacja Dobrostanu Zwierząt przeprowadziła ogólnokrajowe badanie, które ujawniło, że 69% schronisk dla zwierząt działa na maksymalnych obrotach, z czego 49% jest całkowicie wypełnionych lub nawet przepełnionych. Tylko 18% zachowuje zdolność do przyjmowania nowych zwierząt. Thomas Schroeder, szef Niemieckiej Federacji Dobrostanu Zwierząt, zauważył, że „Liczba osób chcących pozbyć się swoich zwierząt wydaje się być wyższa niż kiedykolwiek. Schroniska dla zwierząt są przepełnione i nie są w stanie zaopiekować się każdym potrzebującym zwierzęciem.”
Ten trend nie ogranicza się tylko do Niemiec. W Hiszpanii w 2024 roku porzucono szacunkowo 300 000 psów, pomimo obowiązujących przepisów dotyczących czipowania i sterylizacji, mających na celu ograniczenie takich zdarzeń. Podobnie Francja co roku zmaga się z problemem porzuceń, z liczbami wahającymi się od 100 000 do 200 000 zwierząt domowych porzucanych rocznie. Te statystyki podkreślają narastający kryzys dobrostanu zwierząt, zaostrzony przez presję ekonomiczną na właścicieli zwierząt domowych i zmiany strukturalne w branży weterynaryjnej.
Anna ukończyła studia na kierunku finanse i rachunkowość, co dało jej solidne podstawy do zrozumienia dynamicznych procesów rynkowych. Przez ponad dziesięć lat pracowała jako dziennikarka ekonomiczna, specjalizując się w analizach trendów gospodarczych oraz raportach o wynikach finansowych wiodących firm. Jej teksty cechuje przejrzystość i rzetelność, co pozwala czytelnikom łatwiej interpretować skomplikowane dane ekonomiczne.