Znaczna przepaść między amerykańskimi zdolnościami stoczniowymi a światowymi liderami, zwłaszcza Chinami, skłoniła administrację prezydenta Donalda Trumpa do nowego skupienia uwagi na tym obszarze. Ostatnie działania wykonawcze mają na celu zaradzenie tej dysproporcji i wspieranie rozwoju krajowego przemysłu morskiego, rozwiązując długotrwałe wyzwania i presje konkurencyjne.
Rozporządzenie wykonawcze wydane 10 kwietnia nakłada obowiązek opracowania Morskiego Planu Działania i nakazuje Przedstawicielowi Handlowemu USA sformułowanie zaleceń przeciwko postrzeganym nieuczciwym praktykom konkurencyjnym Chin w dziedzinie budowy statków. Ta inicjatywa pojawia się w momencie, gdy amerykański sektor stoczniowy mierzy się z surową rzeczywistością: Chiny odpowiadają za ponad 50% światowej budowy statków, znacznie przewyższając wkład USA wynoszący około 0,1%, według danych z Centrum Studiów Strategicznych i Międzynarodowych.
Zrozumienie Ustawy Jonesa
Centralnym punktem dyskusji na temat amerykańskiego sektora morskiego jest Ustawa Jonesa (Jones Act), przepis zawarty w Ustawie o flocie handlowej z 1920 roku (Merchant Marine Act of 1920). To stuletnie prawo nakłada określone wymagania dotyczące krajowego handlu wodnego: statki przewożące ładunki między portami USA muszą być zbudowane w Stanach Zjednoczonych, być własnością obywateli USA i być załogowane głównie (co najmniej w 75%) przez obywateli amerykańskich. Szersza Ustawa o flocie handlowej ustanawia liczne regulacje dotyczące handlu morskiego i utrzymania statków w USA.
Prawo Podzielające Opinie: Bezpieczeństwo kontra Konkurencyjność
Ustawa Jonesa pozostaje bardzo kontrowersyjna, wywołując debatę na temat jej współczesnej relevancji i wpływu.
Argumenty za Utrzymaniem
Zwolennicy argumentują, że prawo jest kluczowe dla bezpieczeństwa narodowego. Twierdzą, że utrzymuje ono niezbędną krajową flotę handlową i pulę wykwalifikowanych marynarzy, dostępnych do wspierania transportu wojskowego podczas konfliktów. Wysocy rangą oficerowie wojskowi, tacy jak generał Sił Powietrznych Randall Reed, dowódca U.S. Transportation Command, podkreślali jej znaczenie dla gotowości wojskowej, zapewniając, że naród ma do dyspozycji zbudowane w USA statki i wyszkolone załogi, gdy są potrzebne. Ponadto, grupy rzecznictwa, takie jak Navy League of the United States, twierdzą, że Ustawa Jonesa wspiera misję Straży Wybrzeża w zakresie bezpieczeństwa granic poprzez ograniczanie dostępu zagranicznych statków do wód śródlądowych.
Argumenty za Reformą lub Uchyleniem
Z drugiej strony, krytycy określają Ustawę Jonesa jako przestarzały protekcjonizm, który szkodzi samemu przemysłowi, który ma wspierać. Argumentują, że znacznie podnosi koszty budowy statków w USA w porównaniu do światowych liderów, takich jak Chiny, Korea Południowa i Japonia, zmniejszając tym samym popyt na statki zbudowane w USA. Veronique de Rugy z Mercatus Center sugeruje, że uchylenie Ustawy jest niezbędnym pierwszym krokiem do rewitalizacji, argumentując, że doprowadziło to do mniejszej, starszej floty USA. Colin Grabow z Cato Institute wtóruje temu, stwierdzając, że przemysł chroniony przed konkurencją z natury staje się niekonkurencyjny. Twierdzi, że amerykański sektor stoczniowy prawdopodobnie prosperowałby lepiej bez ograniczeń wynikających z Ustawy.
Perspektywy Zmiany
Pomimo powtarzających się prób legislacyjnych uchylenia Ustawy Jonesa, takich jak proponowana przez senatora Mike’a Lee ustawa Open America’s Waterways Act, próby te konsekwentnie napotykały na silny dwupartyjny opór w Kongresie. Głębokie wsparcie dla Ustawy często koncentruje się na argumentach dotyczących bezpieczeństwa narodowego, głoszonych przez jej obrońców.
Jednak sam prezydent Trump wskazał na potencjalną otwartość na reformy, wspominając o współpracy z Kongresem nad legislacją, która mogłaby zezwolić na zakup statków zbudowanych za granicą, chociaż szczegóły pozostają skąpe. Analitycy, tacy jak Grabow, zauważają, że taki ruch mógłby podważyć tradycyjne argumenty obrony Ustawy Jonesa. Chociaż całkowite uchylenie wydaje się mało prawdopodobne w najbliższym czasie, Grabow zauważa, że zwiększona dyskusja na temat skuteczności Ustawy podkreśla rosnące obawy. “Sam fakt, że w ogóle prowadzimy tę rozmowę o rewitalizacji amerykańskiej budowy statków,” zauważył, „jest oskarżeniem dla tego prawa.”
Karolina jest specjalistką w dziedzinie raportowania rynków finansowych, a jej praca koncentruje się na precyzyjnym przekazywaniu najnowszych informacji o zmianach w sektorze biznesowym. Ukończywszy studia z zakresu administracji biznesowej, od lat tworzy teksty, które pomagają w lepszym zrozumieniu złożonych mechanizmów funkcjonowania gospodarki. Jej rzetelne i przystępne analizy przyciągają zarówno ekspertów, jak i osoby zainteresowane ekonomią.